سرقت علمی در اخلاق انتشار
سرقت ادبی یک موضوع جدی در دنیای علم و آکادمیک و حرفهای است و درک تعریف و اهمیت آن در اخلاق انتشار ضروری است. در این مطلب، انواع مختلف سرقت علمی، پیامدهای سرقت علمی، راهکارهای جلوگیری از سرقت علمی و اهمیت رعایت اخلاق در انتشار را بررسی خواهیم کرد.
1- سرقت علمی چیست؟
سرقت علمی به عنوان عملی تعریف میشود که کار، ایده یا کلمات شخص دیگری را بهعنوان متعلق به خود بدون تأیید صحیح ارائه میکند. این امر میتواند شامل کپی و چسباندن متن از منبع، بازنویسی بدون استناد مناسب، و سرقت علمی از خود و موارد دیگر باشد.
2- اهمیت اخلاق نشر سرقت علمی
همانطور که گفته شد اخلاق انتشار مجموعهای از استانداردهای اخلاقی است که یکپارچگی تحقیق را تضمین میکند و شامل انتساب و استناد صحیح منابع میباشد. رعایت اصول اخلاقی انتشار ضروری است زیرا صداقت فکری را ارتقا میدهد، دقت و قابلیت اطمینان تحقیق را تضمین میکند و از اعتبار نویسندگان و مؤسسات محافظت میکند.
3- انواع سرقت علمی
3-1- سرقت علمی کلمه به کلمه
سرقت علمی کلمه به کلمه عبارت است از کپی و چسباندن متن از یک منبع بدون علامت نقل قول یا نقل قول مناسب. این یکی از رایج ترین اشکالات در سرقت علمی است و به راحتی قابل تشخیص است.
3-2- سرقت علمی ناشی از پرافریز
سرقت علمی به صورت پرافریز، عبارت است از بیان مجدد ایدهها یا کلمات دیگران به عبارت دیگر بدون استناد مناسب. در حالی که این نوع نقل قول ذاتاً اشتباه نیست، زمانی که نویسنده نتواند منبع اصلی را تأیید کند به سرقت علمی تبدیل میشود.
3-3- سرقت علمی از خود
این نوع سرقت علمی زمانی اتفاق میافتد که نویسنده اثری را که قبلاً منتشر شده یا برای انتشار در جای دیگری ارسال کرده است، بدون تأیید مناسب ارسال میکند. این مورد شامل ارسال مقالهای است که قبلاً منتشر شده است، بدون اینکه نشانی از انتشار مجدد آن در مقاله جدید باشد.
3-4- سرقت علمی ترکیبی
سرقت علمی موزاییک (Mosaic) زمانی اتفاق میافتد که نویسنده چندین منبع را برای ایجاد یک سند جدید بدون استناد مناسب ترکیب میکند. این مورد میتواند شامل گرفتن عبارات یا جملات از منابع مختلف و ترکیب آنها برای ایجاد یک سند جدید باشد.
3-5- سرقت علمی تصادفی
سرقت علمی تصادفی زمانی رخ میدهد که نویسنده از قوانین استناد و ارجاع مناسب آگاه نباشد. این مورد میتواند شامل استفاده نادرست از علامت نقل قول، عدم ذکر منابع به درستی و استفاده نادرست از نقل قول باشد.
4- پیامدهای سرقت علمی
4-1- پیامدهای قانونی
سرقت علمی میتواند عواقب قانونی مانند نقض حق چاپ داشته باشد. در برخی موارد، سرقت علمی میتواند منجر به جریمه یا اقدام قانونی شود.
4-2- پیامدهای تحصیلی
سرقت علمی میتواند عواقب جدی تحصیلی داشته باشد، مانند دریافت نمره مردودی یا اخراج از یک برنامه درسی. همچنین میتواند منجر به از دست دادن بودجه یا فرصتهای تحقیقاتی شود.
4-3- پیامدهای حرفهای
سرقت علمی میتواند پیامدهای حرفهای مانند آسیب به شهرت و از دست دادن فرصتهای شغلی داشته باشد.
4-4- پیامدهای اخلاقی
سرقت علمی میتواند پیامدهای اخلاقی داشته باشد، مانند تضعیف یکپارچگی تحقیق و نقض اخلاق انتشار.
5- سرقت علمی قبل از انتشار مقاله
5-1- اهمیت بررسی سرقت علمی
نویسندگان موظفند از اصل بودن و استناد صحیح آثارشان اطمینان حاصل کنند. این کار را میتوان با بررسی سرقت علمی قبل از ارسال مقاله برای انتشار انجام داد.
5-2- ابزارهایی برای تشخیص سرقت علمی
چندین ابزار بررسی سرقت علمی موجود است که میتواند سرقت علمی را در یک سند تشخیص دهد. این ابزارها متن سند را با پایگاه دادهای از آثار منتشر شده مقایسه میکنند تا هر گونه سرقت علمی را شناسایی کنند.
5-3- اقداماتی که در صورت شناسایی سرقت علمی باید انجام دهید
در صورت شناسایی سرقت علمی، نویسندگان باید اقدامات فوری را برای اصلاح موضوع انجام دهند. این امر میتواند شامل بازنگری سند برای استناد صحیح منابع، تایید منبع اصلی و عذرخواهی برای هر گونه تخلف باشد.
5-4- راهبردهای مقابله با سرقت علمی پس از انتشار
اگر سرقت علمی پس از انتشار شناسایی شد، نویسندگان باید فوراً برای رسیدگی به موضوع اقدام کنند. این امر میتواند شامل صدور یک بازپس گیری یا تصحیح، تصدیق منبع اصلی و عذرخواهی برای هر گونه تخلف باشد. همچنین ضروری است که ناشر و هر مؤسسه مربوطه، مانند مؤسسات تأمین مالی یا مؤسسات دانشگاهی، برای اطمینان از انجام اقدامات مناسب، مطلع شوند.
6- چگونه از سرقت علمی جلوگیری کنیم
برای جلوگیری از سرقت علمی، نویسندگان باید به درستی به همه منابعی که در کار خود استفاده نمودهاند را استناد کرده و ارجاع دهند. این امر شامل استفاده از علامت نقل قول برای نقل قولهای مستقیم و بازنویسی به روشی است که به طور دقیق منبع اصلی را نشان دهد. علاوه بر این، نویسندگان میتوانند از ابزارهای بررسی سرقت علمی برای بررسی آثار خود قبل از ارسال آن برای انتشار استفاده کنند. همچنین داشتن درک کامل از اخلاق انتشار و حفظ این استانداردها در طول فرآیند تحقیق و نگارش بسیار مهم است.
7- نرم افزارهای تشخیص سرقت علمی
نرم افزارهای متعددی وجود دارد که میتوان از آنها برای تشخیص سرقت علمی در کارهای نوشتاری استفاده نمود. این ابزارها برای مقایسه یک نوشته معین با یک پایگاه داده بزرگ از متون موجود برای شناسایی هر گونه محتوای مشابه طراحی شدهاند. برخی از رایج ترین نرم افزارهای تشخیص سرقت علمی عبارتند از:
Ithenticate: آیتنتیکیت یکی از نرم افزارهای رایج تشخیص سرقت علمی است، به ویژه در صنایع دانشگاهی و انتشاراتی. این نرم افزار برای مقایسه یک سند ارسال شده با پایگاه داده وسیعی از مقالات دانشگاهی، مقالات تحقیقاتی و سایر آثار منتشر شده برای شناسایی هر گونه محتوای مشابه طراحی شده است. Ithenticate گزارش مفصلی از هر محتوای منطبق را ارائه میدهد، متن خاصی را که با منبع اصلی مطابقت دارد برجسته میکند و درصدی را ارائه میدهد که میزان شباهت بین این دو را نشان میدهد.
یکی از ویژگیهای کلیدی Ithenticate توانایی آن در تشخیص محتوای بازنویسی شده است که یک شکل رایج سرقت علمی است. این نرم افزار میتواند محتوای بازنویسی شده را با مقایسه ساختار جمله، انتخاب کلمه و سایر عوامل شناسایی کند و به کاربران این امکان را میدهد که از اصلی بودن و استناد صحیح کار خود اطمینان حاصل کنند.
Ithenticate یک سرویس پولی و غیر رایگان است که توسط بسیاری از مؤسسات دانشگاهی، ناشران و سازمانهای تحقیقاتی برای اطمینان از اصالت و یکپارچگی آثار ارسالی استفاده میشود. توجه به این نکته ضروری است که اگرچه Ithenticate و سایر نرم افزارهای تشخیص سرقت علمی میتوانند ابزارهای مؤثری برای شناسایی موارد بالقوه سرقت علمی باشند، اما کامل نیستند و باید در ارتباط با سایر اقدامات اخلاقی مانند استناد و ارجاع مناسب استفاده شوند.
Turnitin: سایت Turnitin (بخوانید تِرنیتین) یکی دیگر از پرکاربردترین نرم افزارهای تشخیص سرقت علمی در دنیای علم و آکادمیک است. این نرم افزار، یک مقاله ارسال شده را با پایگاه داده وسیعی از محتوای آنلاین، مقالات دانشگاهی و سایر مقالات ارسالی فرد و غیره مقایسه میکند تا هر گونه شباهت را شناسایی کند. Turnitin یک گزارش شباهت ارائه میدهد که محتوای مطابق را برجسته میکند و یک امتیاز درصدی را تعیین میکند که سطح اصالت کار را نشان میدهد.
Grammarly: گرامرلی یک ابزار نوشتاری است که دارای ویژگی تشخیص سرقت علمی است. متن ارسالی را با پایگاه داده بزرگی از متون موجود، مقالات دانشگاهی و صفحات وب بررسی میکند و امتیاز شباهت و گزارش مفصلی از هر محتوای منطبق را ارائه میدهد. ویژگی تشخیص سرقت علمی Grammarly برای مشترکین برتر در دسترس است.
Copyscape: این نرم افزار یک ابزار تشخیص سرقت علمی مبتنی بر وب است که محتوای ارسالی را با یک پایگاه داده بزرگ از صفحات وب موجود مقایسه میکند. هر محتوایی را که با اثر ارسالی مطابقت داشته باشد شناسایی میکند و گزارش مفصلی از محتوای مطابق ارائه میدهد.
استفاده از این ابزارهای نرم افزاری میتواند به نویسندگان و محققین کمک کند تا مطمئن شوند که آثارشان عاری از سرقت علمی و مطابق با استانداردهای اخلاقی نوشتههای دانشگاهی و علمی است. با این حال، ذکر این نکته ضروری است که این ابزارها بی خطا نیستند و باید همراه با شیوههای مناسب استناد و ارجاع استفاده شوند. علاوه بر این، برخی از موسسات ممکن است دستورالعملها یا محدودیتهای خاصی برای استفاده از نرمافزار تشخیص سرقت علمی داشته باشند، بنابراین قبل از استفاده از هر یک از این ابزارها، مشورت با اشخاص مرتبط ضروری است.
8- نحوه گرفتن سرقت علمی
به منظور اخذ گزارش سرقت علمی از مقاله باید مراحل زیر را انجام دهید:
- حذف تمامی اسامی (بجز نفر اول) از مقاله
- حذف افیلیشن های کل افراد
- حذف تمامی هایلایتها از مقاله
- قبول تمام ترک چنجیز (track changes) فایل
- حذف تمام رفرنس های مقاله
- حذف شکل های مقاله
9- نتیجه گیری
اجتناب از سرقت علمی برای حفظ یکپارچگی پژوهش و حفظ اعتبار نویسندگان و مؤسسات ضروری است. به عنوان نویسنده و محقق، درک انواع مختلف سرقت علمی، پیامدهای سرقت علمی و راهکارهای اجتناب از آن بر عهده ماست. با رعایت اصول اخلاقی انتشار و استناد صحیح منابع، میتوانیم اطمینان حاصل کنیم که کارمان در جوامع دانشگاهی و حرفهای دقیق، قابل اعتماد و محترم است.
دیدگاهتان را بنویسید